เทศกาลกินเจ หรือ กินเจ หรือ ประเพณีถือศีลกินผัก ที่ถูกกำหนดเอาวันตามจันทรคติ คือ เริ่มต้นตั้งแต่วันขึ้น 1 ค่ำ ถึง ขึ้น 9 ค่ำ เดือน 9 ตามปฏิทินจีนของทุกปี รวม 9 วัน และปี 2566 ก็ตรงกับวันที่ 15-23 ตุลาคม 2566 และคุณรู้หรือไม่ กินเจ 2566 มีความสำคัญอย่างไร? และถ้าเราอยากจะกินเจ ต้องเริ่มต้นอย่างไร? วิธีขอพรก่อนกินเจ หรือกินเจให้สำเร็จร่ำรวย จะต้องทำอย่างไร? วันนี้ TOPPIC Time by ลี้แต่ไม่ลับ มีคำตอบมาฝาก แต่ก่อนอื่นไปรู้จักตำนาน เทศกาลกินเจ กันก่อน
รู้ลึก เทศกาลกินเจ วิธีขอพรก่อน กินเจ 2566 ให้สำเร็จ ร่ำรวย
ประวัติของ เทศกาลกินเจ
เทศกาลกินเจ หรือ ประเพณีถือศีลกินผัก คือ พิธียันตรกรรมบูชาที่ยิ่งใหญ่ที่สุด โดยอาศัยพระแม่แห่งดวงดาวมารีจี ในแบบของพระพุทธศาสนานิกายมหายาน แต่ในทางลัทธิเต๋า เรียกว่า เต้าโบ้หงวนกุน ที่เป็นศูนย์กลางสมมติของพิธีศักดิ์สิทธิ์นี้ โดยมักอิงประวัติผูกติดอยู่กับฝ่ายตำนานเทพแห่งดาวนพเคราะห์มากกว่า ซึ่งเป็นศาสตร์แห่งลัทธิเต๋า ต่อมาเมื่อพระพุทธศาสนาเผยแผ่เข้าสู่เมืองจีน จึงปรากฏตำนานความเชื่อ ผูกโยงกับพระพุทธเจ้า 7 พระองค์ และพระโพธิสัตว์อีก 2 พระองค์ ซึ่งเน้นในเรื่องบรรพบุรุษและความกตัญญู บรรดาบูรพกษัตริย์ที่เคยอุทิศตนเพื่อประชาชนโดยใช้หลักเมตตาธรรม ก็จะเป็นบุคคลผู้ได้รับการสรรเสริญไปด้วย ตามตำนานสามารถรวบรวมได้ 9 พระองค์ หรือ 9 อ๋อง ขณะที่พระพุทธศาสนา ก็บูชาดาวนพเคราะห์ 9 ดวง ได้แก่ พระอาทิตย์ พระจันทร์ พระอังคาร พระพุธ พระพฤหัสบดี พระศุกร์ พระเสาร์ พระราหู และพระเกตุ
กินเจ ไม่ใช่เทศกาลของคนจีน แต่เริ่มที่คนไทย
สันนิษฐานว่า กินเจ กำเนิดในภาคใต้ของไทย และมาเลเซีย ว่ากันว่า เทศกาลกินเจ ไม่ใช่ประเพณีของชาวจีนโพ้นทะเลทั้งหมด เพราะชาวจีนในประเทศจีนปัจจุบัน ไม่ค้นพบว่ามีการสืบทอด หรือจัดประเพณีกินเจนี้เลย แม้มีอยู่บางหมู่บ้านก็ปรากฏว่า ได้จัดประเพณีตามประเทศไทย และไม่พบประเพณีนี้ในชุมชนชาวจีนในประเทศอื่นๆ ดังนั้น จึงสันนิษฐานว่า กินเจ เป็นเทศกาลที่เกิดขึ้นจากคนไทยเชื้อสายจีนในประเทศไทย ก่อนประเทศไทยจะเสียดินแดนบางส่วนให้อังกฤษ และกลายเป็นส่วนหนึ่งของประเทศมาเลเซีย คนมาเลเซียเชื้อสายจีนในประเทศมาเลเซีย จึงยังคงมีเทศกาลกินเจเช่นเดียวกับประเทศไทย
กินเจ เริ่มต้นสมัยอยุธยา ที่ กระทู้ จังหวัดภูเก็ต
โดยมีตำนานเล่าขานกันว่า ได้เกิดโรคระบาดที่เกาะภูเก็ต ทำให้มีคนตายเป็นจำนวนมาก มีชาวจีนที่อพยrมาจากอำเภอกังไส (มณฑลเจียงซี) ประเทศจีน มาอยู่ที่บ้านกระทู้ จังหวัดภูเก็ต ได้ร่วมกันถือศีลกินเจ ซึ่งเป็นประเพณีความเชื่อในภูมิภาคบ้านเกิดของตนเอง ด้วยเชื่อที่ว่า จะทำให้รอดพ้นเคราะห์กรรมนี้ไปได้ และคนจีนกลุ่มที่ถือศีลกินเจได้รอดตายจากโรคระบาดมาได้ทั้งหมด จึงทำให้ผู้คนเลื่อมใสศรัทธา ในการถือศีลกินเจนี้มาก และได้ถือศีลกินเจตามอย่างชาวจีนบ้านกระทู้เป็นต้นมา จึงเกิดเป็น ประเพณีถือศีลกินผัก มาจนถึงปัจจุบัน ในปัจจุบันเทศกาลกินเจจัดขึ้นในประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ สิงคโปร์ มาเลเซีย และไทย ตลอดจนหมู่เกาะเรียวในอินโดนีเซีย และอาจมีในบางประเทศที่ได้รับอิทธิพลผ่านคนไทย และคนมาเลเซียเชื้อสายจีน ซึ่งการกินเจในเดือน 9 นี้ เชื่อกันว่า น่าจะเกิดขึ้นเมื่อราว พ.ศ.2170 ซึ่งตรงกับสมัยอยุธยา
ความเชื่อ หลากหลายตำนาน เกี่ยวกับ เทศกาล กินเจ
บางแห่งเชื่อกันว่า กินเจ เพื่อเป็นการถวายเป็นพุทธบูชาแด่พระมหาโพธิสัตว์กวนอิม ขณะเดียวกันก็มีความเชื่ออื่นๆ ที่เกี่ยวกับเทศกาลกินเจอีกมากมาย เอาเป็นว่า ลี้แต่ไม่ลับ สรุปให้ฟังดีกว่า
1. สรรเสริญ บูรพกษัตริย์ 9 พระองค์ หรือ 9 อ๋อง
2. บูชาดาวนพเคราะห์ 9 ดวง
3. รำลึกถึงนักรบ “หงี่หั่วท้วง” ทหารชาวบ้านของจีน ที่ต่อสู้ต้านทานกองทัพแมนจูอย่างกล้าหาญ
4. ชาวฮกเกี้ยนบูชาจักรพรรดิซ่งตี้ปิง จักรพรรดิองค์สุดท้ายของราชวงศ์ซ้อง (อาณาจักรสุดท้ายของชาวฮกเกี้ยน) ที่ทรงทำอัตวินิบาตกรรมขณะพระชนนมายุได้ 9 พรรษา โดยจัดพิธีกินเจบูชาบังหน้าการเมือง ซึ่งนำมาสู่การเผยแผ่มาไทยของชาวฮกเกี้ยนนั่นเอง
5. 1,500 ปีมาแล้ว มณฑลกังไส ดินแดนที่เจริญรุ่งเรืองมาก แต่วันหนึ่งจะเกิดภัยพิบัติ จึงต้องมีการสร้างบุญขึ้น วันหนึ่งมีขอทานโรคเรื้อนมาขอพบเศรษฐีใจบุญ โดยมอบเงินให้ขอทานไป แต่ขอทานไม่ไป แถมยังประกาศให้ชาวเมือง ถือศีลกินเจเป็นเวลา 9 วัน 9 คืน ผู้ใดทำตามภัยพิบัติในเมืองจะหายไป เศรษฐีนำมาปฏิบัติก่อน และผู้อื่นจึงปฏิบัติตามกันมา
6. ชายขี้เมา ที่เข้าใจว่าแม่ตายไปเพราะขาดสารอาหาร แต่จริงๆ แล้วหลังจากที่ฝันถึงแม่ จึงรู้ว่า แม่ถือศีลกินเจและตายไปอย่างมีความสุข จากนั้นชายขี้เมาก็มีเมีย ที่ประพฤติตนเป็นคนดี อยู่ในศีลธรรมและถือศีลกินเจอยู่เนืองนิตย์ ได้ใส่ชุดขาวและจากไปด้วยดี ก็เกิดความเลื่อมใส ยกสมบัติให้ลูกชาย แล้วประพฤติตนใหม่ เมื่อตายไปจะได้บังเกิดผลเช่นเดียวกับแม่และหญิง ทำให้ประเพณีกินเจจึงเริ่มต้นขึ้น
นี่แหล่ะหนา…ตำนาน นานจริงจนไม่รู้จะอิงตำนานไหน แต่สุดท้ายก็ถือว่าเป็นทำดี 9 วัน 9 คืน ทำดีอย่างไร ไปฟังต่อ…
แล้ว กินเจ คืออะไร??
คำว่า “เจ” ในภาษาจีน ทางพุทธศาสนานิกายมหาชน มีความหมายเดียวกับคำว่า “อุโบสถ” ดังนั้นการ กินเจ ก็คือการรับประทานอาหารก่อนเที่ยงวัน เหมือนกับที่ชาวพุทธในประเทศไทยที่ถืออุโบสถศีล หรือรักษาศีล 8 โดยไม่รับประทานอาหารหลังจากเที่ยงวันไปแล้ว แต่เนื่องจากการถืออุโบสถศีลของชาวพุทธนิกายมหายานที่ไม่กินเนื้อสัตว์ จึงนิยมนำการไม่กินเนื้อสัตว์ไปรวมกันเข้ากับคำว่า กินเจ กลายเป็นการถือศีลกินเจในปัจจุบัน ผู้ที่รับประทานอาหารทั้ง 3 มื้อ แต่ไม่กินเนื้อสัตว์ ก็ยังคงเรียกว่า กินเจ ฉะนั้นความหมายก็คือ “คนกินเจ” มิใช่เพียงแต่ไม่กินเนื้อสัตว์ แต่ยังต้องดำรงตนอยู่ในศีลธรรมอันดีงาม ที่มีความบริสุทธิ์ สะอาด ทั้งกาย วาจา ใจด้วย
3 จุดประสงค์ของการ กินเจ แม้เพียง 9 วัน 9 คืน
1. กินเพื่อสุขภาพ อาหารเจเป็นอาหารประเภทชีวิต เมื่อกินติดต่อกันไปช่วงเวลาหนึ่ง จะทำให้ร่างกายเกิดการปรับตัว ปรับระบบไหลเวียนโลหิต ระบบทางเดินอาหาร ให้อยู่ในสภาวะสมดุล และสามารถขับพิษของเสียต่างๆ ออกจากร่างกายได้
2. กินด้วยจิตเมตตา เนื่องจากอาหารที่เรากินอยู่ในชีวิตประจำวัน ประกอบด้วยเลือดเนื้อของสรรพสัตว์ ผู้มีจิตเมตตา มีคุณธรรม ย่อมไม่อาจกินเลือดเนื้อของสัตว์เหล่านั้น ซึ่งมีเลือดเนื้อ จิตใจ และรักตัวกลัวตาย เช่นเดียวกับคนเรา
3. กินเพื่อเว้นกรรม การกินซึ่งอาศัยการฆ่า ถือเป็นการสร้างกรรม แม้ไม่ได้เป็นผู้ลงมือฆ่าเอง กรรมที่สร้างนี้จะติดตามสนองเราในไม่ช้าทำให้สุขภาพร่างกาย อายุขัยของเราสั้นลง และเป็นบ่อเกิดของโรคภัยไข้เจ็บ
How To ปฏิบัติตน ในช่วง เทศกาลกินเจ 9 วัน 9 คืน เพื่อขอพรให้สำเร็จ ร่ำรวย
1. เริ่ม กินเจ ด้วยการ “ล้างท้อง” ตั้งแต่วันที่ 14 ตุลาคม 2566 เพื่อล้างท้องก่อนกินเจล่วงหน้า 1 วัน เมื่อรวมวันล้างท้องไปด้วย ก็จะเป็นการกินเจทั้งหมด 10 วัน
2. รับประทานแต่ “อาหารเจ” ที่ปรุงขึ้นโดยไม่มีเนื้อสัตว์ หรือผลิตภัณฑ์ที่ได้จากสัตว์ เช่น นม ไข่ น้ำผึ้ง น้ำปลา เจลาติน หรือคอลลาเจน และไม่ปรุงด้วยผักที่มีกลิ่นฉุน 5 หมวด คือ กระเทียม หัวหอม กระเทียมโทน กุ้ยช่าย และใบยาสูบ และอาจรวมผักชีที่มีกลิ่นเข้าไปด้วย
3. งดอาหารรสจัด ซึ่งหมายถึงอาหารเผ็ด หวานมาก เปรี้ยวมาก เค็มมาก
4. รักษาศีล 5 ทำจิตใจให้บริสุทธิ์ รักษาอารมณ์ ไม่พูดคำหยาบคาย
5. งดการมีเพศสัมพันธ์
6. ทำบุญทำทาน ไหว้พระ สวดมนต์
7. แต่งกายชุดขาว เข้าร่วมพิธีกรรมต่างๆในแต่ละศาลเจ้า ตลอดเทศกาลกินเจ
8. สำหรับคนที่เคร่งครัด อาจจุดตะเกียงโดยไม่ปล่อยให้ดับไว้ 9 ดวง ตลอดช่วงเทศกาลกินเจ 9 วัน
สีเหลือง เกี่ยวอะไรกับ เทศกาลกินเจ?
ลี้แต่ไม่ลับ ขอแจงเป็นสีๆ ไป โดยจำแนกดังนี้จ้า…
– สีแดง สีมงคลของชาวจีน
– สีเหลือง สีสำหรับใช้ในราชวงศ์ ซึ่งอนุญาตให้ใช้ได้เพียงคน 2 กลุ่มเท่านั้น คือกษัตริย์และอาจารย์ปราบผี นึไปถึงยันต์สีเหลืองเลย
– สีขาว ตามธรรมเนียมคือสีสำหรับการไว้ทุกข์
แต่ใน เทศกาลกินเจ “สีเหลือง” ที่เปรียบเสมือนสีของพุทธศาสนาหรือผู้ทรงศีล จึงทำให้มักเห็นธงสีเหลือง ที่เขียนตัวอักษรสีแดงว่า “ไจ” หรือ “เจ” มีความหมายว่า “ของไม่มีคาว” อยู่ทั่วร้านอาหาร หรือบ้านเรือนของคนที่ถือศีลกินเจนั่นเอง
วิธีขอพร ก่อนเริ่ม กินเจ 2566
เริ่มต้นจากบอกกล่าว “พระโพธิสัตว์กวนอิม” เพื่อขอเริ่มทำบุญใหญ่ใน เทศกาลกินเจ โดยเริ่มสวดมนต์บทบูชา ขอพรเจ้าแม่กวนอิม ดังนี้
คาถาเจ้าแม่กวนอิม บทสวดไต่สือ ไต่ปุย
นำโม ไต่ชือ ไต่ปุ่ย กิวโค่ว กิวหลั่ง กวงไต๋เล่งก๊ำ กวงสี อิมผู่สัก (กราบ)
นำโม ไต่ชือ ไต่ปุ่ย กิวโค่ว กิวหลั่ง กวงไต๋เล่งก๊ำ กวงสี อิมผู่สัก (กราบ)
นำโม ไต่ชือ ไต่ปุ่ย กิวโค่ว กิวหลั่ง กวงไต๋เล่งก๊ำ กวงสี อิมผู่สัก (กราบ)
นำโมฮู้ก นำโมฮวบ นำโมเจ็ง นำโม กิวโค่ว กิวหลั่ง กวงสี่ อิมผู่สัก
ถั่งจี้โต โอม เกียล้อฮวดโต เกียล้อฮวดโต เกียออฮวดโต ล้อเกียฮวดโต ล้อเกียฮวดโต
ซำผ่อออ เทียงล้อซิ้ง ตี่ล้อซิ้ง นั้งลี่หลั่ง หลั่งลี้ซิ้ง
เจ็กเฉียก ไจเอียง ฮวยอุ่ยติ้ง
นำโม ม่อออ ปวกเยี่ยะ ปอล่อบิ๊ก (กราบ)
คำแปล บทสวด ไต๋ซือ ไต๋ปุย
ข้าพเจ้าขอนอบน้อมแด่พระแม่กวนอิมมหาโพธิสัตว์
พระผู้เปี่ยมล้นด้วยพระมหาเมตตา พระมหากรุณาอันยิ่งใหญ่ไพศาล
ขอได้โปรดบำบัดทุกข์โศก โรคภัยอันตรายทั้งปวง
ข้าพเจ้าขอน้อมถึง พุทธานุภาพ ธรรมานุภาพ สังฆานุภาพ
พระแม่กวนอิมมหาโพธิสัตว์
ขอได้โปรดขจัดปัดเป่าทุกข์โศก โรคภัย ทั้งปวงให้หมดสิ้นไป
ขอความสุข สมปรารถนาทุกประการ จงมีแด่ข้าพเจ้า
ขอเทพเจ้าเบื้องบน และเทพเจ้าเบื้องล่างทั้งหมด
ได้โปรดปัดเป่า ให้เวรกรรม และสรรพเคราะห์ทั้งมวล จงหมดสิ้นไป
จุดธูป 8 ดอก บูชาดาวนพเคราะห์
1. ก่อนเริ่ม กินเจ มื้อแรก สวมใส่ชุดขาว จุดธูป 8 ดอก หันหน้าไปทางทิศเหนือ พนมมืออธิษฐานจิต
2. พนมมืออธิษฐานจิต บอกกล่าวชื่อสกุล วันเดือนปีเกิด ต่อดาวนพเคราะห์ทั้ง 9
3. หลังการกินเจในแต่ละวัน ให้สวดมนต์ นั่งสมาธิ และกรวดน้ำแผ่เมตตา อุทิศส่วนบุญกุศล ให้กับพระโพธิสัตว์กวนอิม ตัวเอง เทวดาประจำตัว และเจ้ากรรมนายเวรด้วย
4. ขอพร อธิษฐานจิต จากการทำบุญใหญ่ เพื่อให้ชีวิตประสบความสำเร็จ การงานเจริญรุ่งเรือง และธุรกิจการค้าร่ำรวย
เรื่องเล่าทั้งหมด ที่เกี่ยวข้องกับ เทศกาลกินเจ นั้น ลี้แต่ไม่ลับ ได้รวบรวมมาไว้ให้หมดแล้ว หากใครต้องการเริ่มต้น กินเจ เป็นปีแรก เพื่อทำบุญใหญ่แห่งปี แบบ ลี้แต่ไม่ลับ แนะนำให้เริ่มต้นไปพร้อมๆ กัน ถ้าไม่ไหวหรือไม่สะดวก ก็สามารถทำได้ จะ 3 วัน 7 วัน ก็ทำได้ทั้งสิ้น เพราะทำให้ได้บุญเช่นกัน ถ้าเราตั้งจิตมาดีแล้ว สาธุ…ขอให้สำเร็จในทุกๆ เรื่อง พร้อมกันทั่วหน้า ในเทศกาล กินเจ 2566 ปีนี้นะคะ.