มะเร็งปอด อีกหนึ่งภัยร้ายสุขภาพ และปัญหาสำคัญทางด้านสาธารณสุขของทุกประเทศทั่วโลก และจัดเป็นโรคอันดับต้นๆ ของการเสียชีวิตของคนไทยมาตลอดอย่างยาวนาน การดูแลสุขภาพสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงหรือผู้ที่มีอาการทางปอดจึงสำคัญมาก เพราะจะช่วยให้รู้ถึงความเสี่ยงและสามารถรักษาได้อย่างทันท่วงที

“นายแพทย์ผดุงเกียรติ ตั้งพิรุฬห์ธรรม” ศัลยแพทย์ทรวงอกด้านผ่าตัดส่องกล้องปอด โรงพยาบาลมะเร็งกรุงเทพ วัฒโนสถ กล่าวว่า ความเสี่ยงหลักของการเกิด มะเร็งปอด คือ บุหรี่ ยิ่งสูบมาก ยิ่งมีโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งปอด และอีกหลายๆ โรคมากขึ้นด้วย เช่น หัวใจ หลอดเลือด สมอง เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันพบว่าคนที่ไม่เคยสูบบุหรี่เลย ก็สามารถพบมะเร็งปอดได้บ่อยมากขึ้น โดยมะเร็งจะแบ่งเป็น 4 ระยะ คือ

รู้จัก มะเร็งปอด 4 ระยะ

ก้อนมะเร็งจะมีขนาดเล็ก อาจจะมีการกระจายไปที่ต่อมน้ำเหลืองขั้วปอด โอกาสที่คนไข้จะมีอาการจากก้อนมะเร็งนี้ยังมีน้อย ถ้าสามารถเจอได้ในระยะที่ 1 โอกาสหายขาดสูงถึง 80% ขึ้นไป ถ้าเจอในระยะที่ 2 ก็จะค่อยๆ ลดลงมา 60% ระยะที่ 3 เหลือ 30% แต่ถ้าเจอในระยะที่ 4 ซึ่งเป็นระยะอันตรายของมะเร็งปอดแล้ว

เนื่องจากในช่วงระยะแรก จะไม่มีอาการบ่งบอก ถ้าไม่ได้รับการคัดกรองแล้วมีอาการจากมะเร็ง คนไข้กว่าครึ่ง จะเจอในระยะที่ทำให้โอกาสหายขาดน้อยมาก โดยโอกาสในการหายจากมะเร็ง จะขึ้นอยู่ว่าเจอมะเร็งในระยะที่เท่าไหร่ ถ้าเจอเร็วจะสามารถรักษาได้เร็วขึ้น

ถ้าเจอในระยะที่ 1 จะรักษาด้วยวิธีผ่าตัดเพียงอย่างเดียว แต่ถ้าเกิดเจอในระยะที่ 2-3 อาจต้องเพิ่มการรักษาด้วยเคมีบำบัด หรือฉายแสง ระยะที่ 4 รักษาด้วยการยาเคมีบำบัด ยาพุ่งเป้า หรือภูมิคุ้มกันบำบัด เพื่อประคับประคองอาการ

ผู้ที่เสี่ยง มะเร็งปอด

คนที่มีความเสี่ยง ควรได้รับการตรวจคัดกรอง มะเร็งปอด เป็นประจำทุกปี เพื่อการเตรียมความพร้อมในการรักษา รวมถึงการที่แพทย์จะสามารถช่วยวินิจฉัยโรค ประเมินสภาพได้ทัน โดยคนที่มีความเสี่ยง ที่ควรได้รับการตรวจ คือ

– ผู้ที่อาศัยอยู่ในบริเวณที่มีมลภาวะเป็นพิษสูง เช่น ใกล้โรงงานที่ปล่อยควันพิษ ควันรถยนต์ ควันบุหรี่

– ผู้ที่ทำงานในที่มีมลภาวะเป็นพิษสูง เช่น ทำงานในโรงงานมีฝุ่น ทำเหมือง โม่หิน มีไอสารเคมี

– ผู้ที่สูบบุหรี่ ผู้ที่มีโรคปอดเรื้อรัง เช่น หอบหืด ถุงลมโป่งพอง ฯลฯ

– ผู้ที่มีอาการไอเรื้อรัง เหนื่อยง่าย

วิธี ตรวจคัดกรอง มะเร็งปอด

การตรวจคัดกรอง มะเร็งปอด ที่ปัจจุบันสามารถทำได้ด้วยการ Low-dose CT (Low-dose Computed Tomography) หรือ การทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ปอดแบบรังสีต่ำ การทำหนึ่งครั้ง จะเทียบได้กับการเอกซเรย์ปอดประมาณสัก 10-20 ครั้ง โดยจะสร้างภาพสามมิติ ทำให้สามารถเห็นจุดในปอด ที่มีขนาดเล็กประมาณ 1 – 3 มิลลิเมตรได้ ซึ่งวิธีการเอกซเรย์ปอดแบบทั่วไป จะเป็นการคัดกรองแบบไม่ละเอียดมากนัก ทำให้ไม่สามารถเห็นก้อนมะเร็งขนาดเล็กกว่า 1-2 เซนติเมตรได้

การตรวจพบในระยะที่ดีที่สุด คือ เจอตอนก้อนมะเร็งต่ำกว่า 1 เซนติเมตร และไม่มีการลุกลามไปที่ต่อมน้ำเหลือง หรือส่วนอื่นๆ ทำให้มีโอกาสหายได้มากถึง 92% ดังนั้น การตรวจคัดกรอง มะเร็งปอด จึงสำคัญมาก โดยเฉพาะกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูง ถ้าคัดกรองเจอในขณะที่ก้อนมะเร็งยังมีขนาดเล็ก ในระยะที่ 1 หรือ 2 จะรักษาด้วยการผ่าตัดส่องกล้องมะเร็งปอด

แต่ในบางกรณีที่เจอจุดเล็กมาก การวินิจฉัยด้วยวิธีอื่นนั้นจะยาก การใช้ระบบนำทางแม่เหล็กไฟฟ้า Electromagnetic navigation bronchoscopy เป็นตัวนำทาง ลักษณะจะคล้าย Google Map เป็นตัวนำทาง ถ้ามาร์คตำแหน่งได้ จะสามารถทำการผ่าตัดส่องกล้องแบบแผลเดียวได้ และสามารถส่งตรวจวินิจฉัยได้ทันที

การคัดกรอง มะเร็งปอด เป็นสิ่งที่สำคัญ เพราะถ้ารู้เร็ว รักษาเร็ว ช่วยยับยั้งก่อนลุกลามได้ รวมถึงปอดเป็นอวัยวะที่สำคัญมาก ควรที่จะได้รับการดูแลและรักษาเป็นอย่างดี มาร่วมรณรงค์ ลด ละ เลิกบุหรี่ เพื่อสุขภาพปอดและหัวใจที่ดี.