นาค ตำนานและความเชื่อ ที่ไม่เคยห่างหายไปจากคนไทย ไม่ว่าจะกี่ยุคกี่สมัย เรื่องเล่ายังคงปรากฎขึ้นอยู่บ่อยครั้ง
ล่าสุดเมื่อคณะรัฐมนตรีได้เห็นชอบให้ นาค เป็นเอกลักษณ์ประจำชาติ ประเภท สัตว์ในตำนาน เชิงสัญลักษณ์ ที่มีความเชื่อ เกี่ยวพันกับวิถีชีวิตคนไทยอย่างไร TOPPIC Time จะพาไปไขคำตอบ…
รู้จัก นาค ความเชื่อและศรัทธา สัตว์ตำนานของไทย
นาค มีคติความเชื่อที่ปรากฏในสังคมไทยมาอย่างยาวนาน เกี่ยวพันกับวิถีชีวิตคนไทย ที่สะท้อนถึง ตำนาน และ ความเชื่อ มาแต่อดีต โดยสื่อออกมาผ่านทางขนบธรรมเนียมประเพณี ศิลปวัฒนธรรม พิธีกรรมต่างๆ มาจนถึงปัจจุบัน เช่น เป็นผู้พิทักษ์ศาสนา เป็นบันไดเชื่อมระหว่างโลกและสวรรค์ บั้งไฟพญานาคในวันออกพรรษา และประเพณีไหลเรือไฟ เรือที่ตกแต่งขึ้นก็แทนพญานาค เพื่อลอยไปบูชารอยพระพุทธบาท เป็นต้น
นาค จึงถือเป็นสัญลักษณ์สะท้อนวัฒนธรรมของประชาชนคนไทยอย่างแนบแน่น
ทีนี้มากล่าวถึง ภาพต้นแบบของ นาค ที่เป็นเอกลักษณ์ประจำชาติ ประเภทสัตว์ในตำนาน ทางคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ได้มอบหมายกรมศิลปากร สำนักช่างสิบหมู่ ดำเนินการร่างภาพต้นแบบ นาค ซึ่งภาพต้นแบบนี้ ได้สื่อให้เห็นภาพรวมคติความเชื่อเกี่ยวกับ นาค
ตำนาน นาค พญานาค 4 ตระกูล
- ตระกูลวิรูปักษ์ (สีทอง)
- ตระกูลเอราปถ (สีเขียว)
- ตระกูลฉัพพยาปุตตะ (สีรุ้ง)
- ตระกูลกัณหาโคตรมะ (สีดำ) และมีนาคตัวใหญ่สุด คือ นาควาสุกรี ที่มีความเกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กับพระพุทธศาสนาและพระมหากษัตริย์
ส่วนรายละเอียดประกอบภาพ เช่น คลื่นน้ำ และ ศาสนสถาน สื่อให้เห็นว่า นาค เป็นสัญลักษณ์แห่งน้ำและความอุดมสมบูรณ์ รวมถึงบทบาทการเป็นผู้พิทักษ์รักษาพระพุทธศาสนา
สัตว์ประจำชาติ ประเภท ตำนาน ของแต่ละประเทศ
จากข้อมูลกระทรวงวัฒนธรรม พบว่า ปัจจุบันประเทศที่มี สัตว์ประจำชาติ ประเภทตำนานเทพนิยายและความเชื่อ มีจำนวน 157 ประเทศ รวมทั้งสิ้น 229 รายการ มีบางประเทศที่มีสัตว์ประจำชาติมากกว่า 1 รายการ สัตว์ประจำชาติของประเทศต่างๆ มีสัตว์ที่ปรากฏอยู่จริง เช่น สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม สัตว์สี่เท้า สัตว์ปีก
ส่วน สัตว์ประจำชาติ สัตว์ในตำนานเทพนิยายและความเชื่อ แม้ว่าจะไม่มีผู้พบเห็น แต่คนในชาตินั้นๆ มีความเชื่อและศรัทธา จนมีการสร้างสรรค์เป็นสัญลักษณ์ประจำชาติ อาทิ
- จีน
– หมีแพนด้า เป็นสัตว์ประจำชาติ และ มังกร เป็นสัตว์ประจำชาติประเภทตำนาน
- อินโดนีเชีย
– มังกรโคโมโด เป็นสัตว์ประจำชาติ และ ครุท เป็นสัตว์ประจำชาติประเภทตำนาน
- กรีซ
– ปลาโลมา เป็นสัตว์ประจำชาติ และ นกฟีนิกซ์ เป็นสัตว์ประจำชาติประเภทตำนาน
ทั้งนี้ สัตว์ประจำชาติ สัตว์ในตำนานเหล่านั้น มักจะนำมาเป็นสัญลักษณ์ของประเทศ เป็นตราแผ่นดิน โล่ และอาร์ม หรือปรากฏในธงต่างๆ และมีความเกี่ยวข้องกับสถาบันเป็นส่วนใหญ่.